Sanskrit Hindi Dictionary



Author : Sweety Rani, Shashi Singh, Archana Tiwari and other MA students)
Center/School : Sanskrit Center, JNU
Course : Structure and History of Sanskrit Language, Special Center for Sanskrit Studies,J.N.U.
Semester/Year : Winter09
Under the supervision of : Dr. Girish Nath Jha

Enter the search (utf-8) use ITRANS for direct typing or the Devanagari keyboard

search other resources

Results for ' खण्ड '


Base Word REF Category Headword Sandhi split POS Etymology Meaning
शिखण्डिन्83979पुं*H1-NSशिखण्डोऽस्त्यस्य इनिद्रुपद के एक पुत्र का नाम
शिखण्डिनी83982स्त्री*H1-NSशिखण्डिण् + ङीप्द्रुपद की पुत्री
शिखण्डिका83971स्त्री*H1-NP-"मुंडन-संस्कार के अवसर पर रखी गई शिखा, चोटी, या दोनों पार्श्व में छोड़े गये बाल, काकपक्ष"
शिखण्डिकः83970पुं*H1-NPशिखण्डिन् + कै + कःमुर्गा
खण्डकम्25206नपुं*H1-NPखण्ड - कन्"टुकड़ा, भाग, अंश"
खण्डकथा25187स्त्री*H2खण्ड-कथाNP-छोटी कहानी
खण्डितविग्रह25229वि*H2खण्डित-विग्रहNV-"अंगहीन, विकलांग"
अम्भोजखण्डम्6645नपुं*H3अम्भस्-ज-खण्डम्NP-कमलों का समूह
भरतखण्डम्59234नपुं*H2भरतः+खण्डम्NP-भारत्अ के एक भाग का नामान्तर
शतखण्डम्82489नपुं*H2शतम्-खण्डम्NP-सोना
श्रीखण्ड86099पुं*H2श्री-खण्डःNP-चन्दन की लकड़ी
सिताखण्ड110464पुं*H1-NP-"एक प्रकार की खांड,मिस्री का डाल"
केदारखण्डम्23175नपुं*H2केदार-खण्डम्NP-मिट्टी का बना एक छोटा सा बाँध जो पानी को रोक सके
खण्डलधनुः99771पुं*H2आखण्डलः-धनुःNP-इन्द्रधनुष
शङ्कुलाखण्ड:82374पुं*H2शङ्कुला-खण्ड:NV-सरौते से काटा हुआ टुकड़ा
खण्डमण्डलम्25199नपुं*H2खण्ड-मण्डलम्NP-वृत्त का अंश
खण्डपरशुः25192पुं*H2खण्ड-परशुःNP-"जमदग्नि का पुत्र, परशुराम का विशेषण"
अविखण्डित99442"वि*,न*त*"H1-NV-"अविभक्त, अविचल"
खण्डलः99769पुं*H1-NSआखण्डयति भेदयति पर्वतान्+ खण्ड्+ डलच्इन्द्र
खण्डिशाला99773"स्त्री*,ष*त*"H1-NP-दस्तकार या शिल्पी का कारखाना
जम्बूखण्ड31476पुं*H2जम्बू-खण्डःNP-मेरु पहाड़ के चारों ओर फैले हुए द्वीपों में से एक
कर्पूरखण्ड19240पुं*H2कर्पूरः - खण्डःNP-कपूर का टुकड़ा
खण्डतालः101857पुं*H2खण्डम्-तालःNP-संगीतशास्त्र में माप
पाखण्ड48080पुं*H1-NP"पातीति- पा + क्विप्, पाः त्रयीधर्मः, तं खण्डयति- पा + खण्ड् + अच्""विधर्मी, नास्तिक"
खण्डनम्373नपुं*H1-NP-"न टूटना, निराकरण न करना"
कुमुदखण्डम्21826नपुं*H2कुमुद-खण्डम्NP-कमलों का समूह
खण्डधारा25190स्त्री*H2खण्ड-धाराNP-कैंची
स्वादुखण्ड96807पुं*H2स्वादु-खण्डःNP-"गुड़, राब"
खण्ड101853वि*H1-NVखण्ड्+घञ्दूषित
खण्डविकारः25202पुं*H2खण्ड-विकारःNP-चीनी
खण्डशःकृ25222HPखण्डशः-कृD-"थोड़ा-थोड़ा करके, टुकड़ा-टुकड़ा करके, टुकड़े-टुकड़े करके"
चूर्णखण्डम्30554नपुं*H2चूर्णः-खण्डम्NP-"कङ्कड़, बजरी"
पादखण्ड48415पुं*H2पादः-खण्डःNP-"बाग, वृक्षों का झुरमुट"
खण्डित376"वि*, न* त*"H1-NVन खंडितः "विघ्नरहित, बाधारहित"
विखण्डित76379भू* क* कृ*H1-KN- दो खण्डों में किया हुआ
खण्डम्371नपुं*H1-KV-"निरन्तर, अविराम"
खण्डपर्शुः25196पुं*H2खण्ड-पर्शुःNP-टूटे दाँत वाला हाथी
खण्डनः374पुं*H1-NP-समय
खण्डनखण्डखाद्यम्101858नपुं*H1-NP-हर्षकृत एक वेदान्त शास्त्र का ग्रन्थ
खण्डिकोपाध्यायः101859पुं*H1-NP-"क्षुब्ध अध्यापक, उत्तेजित अध्यापक"
खण्डपालः25197पुं*H2खण्ड-पालःNP-हलवाई
अवखण्डनम्7961नपुं*H1-NPअव+खण्ड्+ल्युट्"बांटना, नष्ट करना"
चित्रशिखण्डिन्30268पुं*H2चित्र-शिखण्डिन्NS-सात ऋषियों का विशेषण
चित्रशिखण्डिजः30269पुं*H3चित्र-शिखण्डिन्-जःNS-बृहस्पति का विशेषण
शिखण्डकः109548पुं*H1-NPशिखण्ड+कन्शैववाद में मुक्ति की एक विशेष अवस्था
खण्डितर्तुः379वि*H2अखण्डित-ऋतुःNV-फलदायी
खण्डशर्करा25203स्त्री*H2खण्ड-शर्कराNP-मिसरी
खण्डालिः25186स्त्री*H2खण्ड-आलिःNP-वह स्त्री जिसका पति व्याभिचारी हो
खण्डेन्दुः101856पुं*H2खण्डम्-इन्दुःNP-दूज का चाँद
रदखण्डनम्69544नपुं*H2रदः-खण्डनम्NP-दाँत से काटना
वनखण्डम्73407नपुं*H2वनम्-खण्डम्NP-जंगल का एक भाग
खण्डमोदकः25200पुं*H2खण्ड-मोदकःNP-खांड के लड्डू
खण्डीरः101862पुं*H1-NP-"एक प्रकार की दाल, पीले मूँग"
खण्डाभ्रम्25183नपुं*H2खण्ड-अभ्रम्NP-कामकेलि में दाँतों का चिह्न
खण्डिन्101861वि*H1-NVखण्ड+इनि"एक प्रकार की दाल, पीले मूँग"
खण्डिनी25231स्त्री*H1-NPखण्ड् - इनि - ङीप्पृथ्वी
खण्डिता25228स्त्री*H1-NP-वह स्त्री जिसका पति अपनी पत्नी के प्रति अविश्वास का अपराधी रहा हो और इसलिए उसकी पत्नी उससे क्रुद्ध हो
खण्डकाव्यम्25188नपुं*H2खण्ड-काव्यम्NP-मेघदूत जैसा छोटा काव्य
कालखण्डम्20765नपुं*H2काल - खण्डम्NP-"यकृत्, जिगर"
खण्ड372"वि*,न* ब*"H1-NV-"जो टूटा न हो, टूट न सके, पूरा, संपूर्ण"
पादखण्डम्48416नपुं*H2पादः-खण्डम्NP-"बाग, वृक्षों का झुरमुट"
खण्डलवणम्25201नपुं*H2खण्ड-लवणम्NP-एक प्रकार का नमक
शीलखण्डनम्84677नपुं*H2शीलम्-खण्डनम्NP-शुचिता या नैतिकता का उल्लंघन @ पंच* १
धनुःखण्डम्39186नपुं*H2धनुस्- खण्डम्NP-धनुष का भाग
पद्मखण्डम्46005नपुं*H2पद्मम्-खण्डम्NP-कमलों का समूह
खण्ड25169"चुरा* पर* <खण्डयति>, <खण्डित>"H1-D-धोखा देना
खण्ड25209वि*H1-NVखण्ड - ल्युट्"तोड़ने वाला, काटने वाला, मारने वाला"
खण्ड101854पुं*H1-NP-"महाद्वीप, महादेश"
खण्डलम्25219नपुं*H1-NPखण्ड - लच् नि*टुकड़ा
खण्ड370"वि*,न* ब*"H1-NV-"जो टूटा न हो, सम्पूर्ण, समस्त"
अम्भोजखण्ड6644पुं*H3अम्भस्-ज-खण्डःNP-कमलों का समूह
हिमखण्डम्111016नपुं*H2हिमम्-खण्डम्NP-ओला
खण्डलसूनुः99772पुं*H2आखण्डलः-सूनुःNS-इन्द्र का पुत्र अर्थात् अर्जुन
खण्डित25227भू* क* कृ*H1-KN-"निराश किया हुआ, धोखा दिया हुआ, परित्यक्त"
नलिनीखण्डम्41181नपुं*H2नलिनी- खण्डम्NP-कमलपुंज
खण्डशः25220अव्य*H1-AVखण्ड - शस्"अंशों में, टुकड़ों में"
खण्डलः25218पुं*H1-NPखण्ड - लच् नि*टुकड़ा
खण्डम्101855नपुं*H1-NP-"महाद्वीप, महादेश"
तरुखण्ड33504पुं*H2तरः-खण्डःNP-वृक्षों का झुण्ड या समूह
खण्डनम्25217नपुं*H1-NP-बर्खास्तगी
खण्डजः25189पुं*H2खण्ड-जःNP-एक प्रकार की खाँड़
खण्डकः25208पुं*H1-NP-जिसके नाखून न हो
खण्डशीला25204स्त्री*H2खण्ड-शीलाNP-"असती, व्याभिचारिणी स्त्री"
खण्डप्रलयः25198पुं*H2खण्ड-प्रलयःNP-विश्व का आंशिक प्रलय जिसमें स्वर्ग से नीचे के सब लोकों का नाश हो जाता है
पालाशखण्ड48926पुं*H2पालाश-खण्डःNS-मगध देश का विशेषण
खण्डलचापः99770पुं*H2आखण्डलः-चापःNP-इन्द्रधनुष
खण्डितोत्सव377वि*H2अखण्डित-उत्सवNV-सदा आमोदप्रिय
उच्छिखण्ड100205"वि*,ब*स*"H1-NV-अपने परों को ऊँचा किये हुए
खण्डितव्रत101860"वि*,ब*स*"H1-NV-जिसने अपनी प्रतिज्ञा तोड़ दी है
खण्डितवृत्त25230वि*H2खण्डित-वृत्तNV-"आचारहीन, दुश्चरित्र"
तरुखण्डम्33505नपुं*H2तरु-खण्डम्NP-वृक्षों का झुण्ड या समूह
शिखण्ड83965पुं*H1-NP"शिखाममति-अम् + ड, शक* पररूपम्"मोर की पूँछ
मानपरिखण्डनम्65206नपुं*H2मान-परिखण्डनम्NP-"मानध्वंस, दीनता"
द्रुमखण्ड103356पुं*H2द्रुमः-खण्डःNP-"वृक्षों की वाटिका, कुंज"