Results for '
एकत्र
'
Base Word |
REF |
Category |
Headword |
Sandhi split |
POS |
Etymology |
Meaning |
एकत्र | 17136 | अव्य* | H1 | - | AV | एक-त्रल् | "इकठ्ठे, सब इकठ्ठे मिलकर" | एकत्रिंशत् | 17037 | स्त्री* | H2 | एक-त्रिंशत् | NP | - | इकतीस | " 'न' के सामान्यतया छः अर्थ गिनाये गये हैं : - क सादृश्य = समानता या सरूपता यथा 'अब्राह्मणः' ब्राह्मण के समान जनेऊ आदि पहने हुए परन्तु ब्राह्मण न होकर्, क्षत्रिय वैश्य आदि। ख अभाव = अनुपस्थिति, निषेध, अभाव, अविद्यमानता यथा """"""""अज्ञानम्"""""""" ज्ञान का न होना, इसी प्रकार, अक्रोधः, अनंगः, अकंटकः, अघटः आदि। ग भिन्न्ता = अन्तर या भेद यथा 'अपटः' कपड़ा नहीं, कपड़े से भिन्न या अन्य कोई वस्तु। घ अल्पता = लघुता, न्यूनता, अल्पार्थवाची अव्यय के रूप में प्र्युक्त होता है-यथा 'अनुदरा' पतली कमर वाली कृशोदरी या तनुमध्यमा । च अप्राशअत्य = बुराई, अयोग्यता तथा लघूकरण का अर्थ प्रकट करना - यथा 'अकालः' गलत या अनुपयुक्त समय; 'अकार्यम्' न करने य्प्ग्य, अनुचित, अयोग्य या बुरा काम। छ विरोध = विरोधी प्रतिक्रिया, वैपरीत्य यथा 'अनीतिः' नीति-विरुद्धता, अनैतिकता, 'असित' जो श्वेत न हो, काला। उपर्युक्त छः अर्थ निम्नांकित श्लोक में एकत्र संकलित हैं - तत्सादृश्यमभावश्च तदन्यत्वं तदल्पता। अप्राशस्त्यं विरोधश्च नञर्थाः षट् प्रकीर्तिताः॥ दे* 'न' भी। कृदन्त शब्दों के सथ इसका अर्थ समान्यतः """"""""नहीं"""""""" होता है यथा 'अदग्ध्वा' न जलाकर, 'अपश्यन्' न देखते हुए। इसी प्रकार 'असकृत्' एक बार नहीं। कभी-कभी 'अ' उत्तरपद के अर्थ को प्रभावित नहीं करता यथा 'अमूल्य', 'अनुत्तम', यथास्थान। """" " | - | - |
|